Ψυχολογία στον αθλητισμό

Περιγραφή

Από πολύ νωρίς ο αθλητισμός σε όλες τις εκφάνσεις και τα πεδία του προσήλκυσε το ενδιαφέρον των ψυχολόγων. Τα ατομικά και ομαδικά αθλήματα προσφέρουν στον αθλητικό ψυχολόγο τη δυνατότητα της έρευνας της ανθρώπινης συμπεριφοράς και δράσης σε διάφορες καταστάσεις επιβάρυνσης με ή χωρίς την προσφυγή στα δαπανηρά εργαστηριακά πειράματα. Όμως σε σπάνιες περιπτώσεις τα ερωτήματα των ψυχολόγων βρίσκονταν σε αντιστοιχία με τα προβλήματα των αθλητών καθώς επίσης και με τα ερωτήματα και τα ενδιαφέροντα της Γενικής Ψυχολογίας. Συνέπεια αυτού του γεγονότος ήταν η αδυναμία παροχής βοήθειας σε προπονητές και φροντιστές αλλά και στους ίδιους τους αθλητές.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 70 διαπιστώνεται μια στροφή στις προϋποθέσεις και τους σκοπούς του ψυχολογικού τρόπου προσέγγισης του αθλητισμού. Παρατηρείται ραγδαία αύξηση του ενδιαφέροντος για τα αθλητικά φαινόμενα και προβλήματα που γίνονται αντικείμενο ψυχολογικών ερευνών. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην επινόηση, δημιουργία και βελτίωση ψυχολογικών μεθόδων για την αθλητική δραστηριότητα. Οι αθλητές και οι προπονητές θέτουν την ψυχολογία διαρκώς μπροστά σε καινούρια προβλήματα και ελπίζουν να αποκομίσουν όχι μόνο εξηγήσεις για τις ψυχολογικές διαδικασίες, αλλά πολύ περισσότερο θεμελιώδεις γνώσεις και βοήθεια για τον έλεγχο και τη ρύθμιση των μελλοντικών αθλητικών ενεργειών.

Η εξέλιξη της Αθλητικής Ψυχολογίας καθορίζεται σήμερα πλέον όχι μόνο από τον χαμηλής εμβέλειας στόχο της έρευνας των ψυχικών διαδικασιών και φαινομένων, όπως και της εύρεσης των αιτιών και επιδράσεων (Schilling & Pilz 1974), αλλά και από την ταχεία εξάπλωση στον τομέα των ψυχορρυθμιστικών παρεμβάσεων. Μετά τις πρώτες προσεγγίσεις αυτού του χώρου που έγιναν με τη νοερή εξάσκηση αναπτύχθηκαν τεχνικές ψυχορρύθμισης που αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία στην προπόνηση και στον αγώνα.

Παράλληλα με αυτήν την «Ψυχολογία του Αθλητισμού» (Nitsch 1978) άρχισε να αποκτά σημασία και η παιδαγωγική διάσταση των προβλημάτων και παρεμβάσεων. Η καθοδήγηση των νεαρών αθλητών προς τις υψηλές επιδόσεις, τα ψυχολογικά προβλήματα της ανάπτυξης της προσωπικότητας, η συμπεριφορά του προπονητή και το οικογενειακό περιβάλλον αποτελούν για την Αθλητική Ψυχολογία αφετηρίες για έρευνα των παραγόντων που επιδρούν και καθορίζουν την εξέλιξη της αθλητικής ενέργειας και δραστηριότητας. Αυτή η διάσταση της «Ψυχολογίας στον Αθλητισμό» (Nitsch 1978) αφορά την ανάλυση των δομικών παραγόντων που έχουν επιδράσεις στον αθλητή και αποσκοπεί στον καθορισμό της σημασίας αυτών στην ανάπτυξή του, όπως επίσης και της αλλαγής των επιδράσεων στην κατεύθυνση της ιδανικής προσφοράς ψυχορρυθμιστικής αγωγής.

Το βιβλίο αυτό είναι προϊόν της άποψης, ότι οι αθλητές και οι προπονητές πρέπει να έχουν επίγνωση της πρακτικής βοήθειας που μπορεί να προσφέρει ο αθλητικός ψυχολόγος. Με το πέρασμα του χρόνου και την προσφορά εφαρμοσμένων γνώσεων θα εκλείψει η προκατάληψη για τον «Πυροσβέστη» αθλητικό ψυχολόγο ή για τον «Γιατρό της ψυχής». Οι αθλητές βρίσκουν σ’ αυτό το βιβλίο δρόμους για τη διάγνωση και το ξεπέρασμα των ψυχικών τους επιβαρύνσεων. Οι προπονητές μπορούν να οικειοποιηθούν τις βασικές ψυχολογικές γνώσεις και τη συστηματική ταξινόμηση αυτών και να απελευθερωθούν από την αντίληψη να θεωρούν τον αθλητικό ψυχολόγο ως ανταγωνιστή τους.

Επιπλέον πληροφορίες