Description
Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
ΣΧΟΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ
Από το Γραφειοκρατικό στο Συστημικό και Κοινοτικό Μοντέλο Οργάνωσης
Ι. Η Οργάνωση και Διοίκηση στην Εκπαίδευση
ΙΙ. Μοντέλα Οργάνωσης και Διεύθυνσης στην Εκπαίδευση
Α. Το Γραφειοκρατικό Μοντέλο
Β. Το Οικο-συστημικό Μοντέλο
Γ. Το Κοινοτικό Μοντέλο
III. Ο Εκπαιδευτικός στη Σχολική Τάξη
Α. Ο Διδακτικο-οργανωτικός Ρόλος του Εκπαιδευτικού
Β. Η Σχολική Τάξη ως Οικοσύστημα
IV. Περιεχόμενα και Οργάνωση του Βιβλίου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ
Από τη Θεωρία στην Τυπολογία της Σχολικής Τάξης
Ι. Τέσσερις Σχολές Παιδαγωγικής Σκέψης και Πράξης
Α. Η Μπιχεβιοριστική και Νεο-Μπιχεβιοριστική Σχολή
Β. Η Ανθρωπιστική Σχολή
Γ. Η Ψυχοδυναμική Σχολή
Δ. Η Ερευνητική Σχολή
II. Σύγκριση και Σύγκλιση των Τεσσάρων Σχολών
Α. Παραδοχές των Τεσσάρων Σχολών
Β. Ο Εκπαιδευτικός ενώπιον των Τεσσάρων Σχολών
III. Οι Διδακτικές Συνεπαγωγές των Τεσσάρων Σχολών
Α. Διαμόρφωση Τύπων Σχολικής Τάξης
Β. Δασκαλικός Έλεγχος και Μαθητική Αυτονομία
Γ. ʼμεση και Έμμεση Διδασκαλία
Δ. Δάσκαλο-μαθητικές και Διαμαθητικές Σχέσεις
Ε. Τυπολογία της Σχολικής Τάξης
IV. Η Προσωπική Θεωρία για τη Σχολική Τάξη
Α. Έννοια και Ρόλος της Προσωπικής Θεωρίας
Β. Περιεχόμενο της Προσωπικής Θεωρίας για τη Σχολική Τάξη
V. Η Σχολική Τάξη ως Αντικείμενο της Διδακτικής
Α. Μεθοδολογία της Διδασκαλίας
Β. Οργάνωση και Διεύθυνση της Σχολικής Τάξης
Γ. Η Σχολική Τάξη στη Σύγχρονη Διδακτική Βιβλιογραφία
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΩΣ ΧΩΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ
Ο Ρόλος του Δομημένου Χώρου στην Επικοινωνία και στη Μάθηση
Ι. Χωροπαιδαγωγική
II. Η Παιδαγωγική του Διδακτηρίου
Α. Το Διδακτήριο στην Αρχαιότητα
Β. Το Αλληλοδιδακτικό Διδακτήριο
Γ. Το Σύγχρονο Διδακτήριο
Δ. Τεχνικά Χαρακτηριστικά Οικοπέδου του Διδακτηρίου
Ε. Αρχιτεκτονική του Διδακτηρίου
III. Λειτουργίες της Σχολικής Αίθουσας
Α. Σχήμα και Επιφάνεια της Σχολικής Αίθουσας
Β. Διάταξη Θρανίων και Μορφές Επικοινωνίας
Γ. Η Ανθρωπογεωγραφία της Σχολικής Αίθουσας
Δ. Φωτισμός της Σχολικής Αίθουσας
Ε. Ακουστική της Σχολικής Αίθουσας
IV. Ανακεφαλαίωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΥΛΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Διάλειμμα: Το Καλύτερο Μάθημα, Αυλή: Η Μεγαλύτερη Αίθουσα Ι. Η Αυλή ως Φυσικός Χώρος
Α. Ρόλος και Έκταση της Σχολικής Αυλής
Β. Διαμόρφωση της Σχολικής Αυλής
Γ. Ο Σχολικός Κήπος
II. Το Διάλειμμα
Α. Η Σημαντικότητα του Διαλείμματος
Β. Γνώμη Μαθητών για το Διάλειμμα
Γ. Η Θετική Θεώρηση του Διαλείμματος
Δ. Η Αρνητική Θεώρηση του Διαλείμματος
III. Το Παιδικό Παιχνίδι
Α. Οι Κύριες Ερμηνευτικές Θεωρίες του Παιχνιδιού
Β. Τα Στάδια του Παιδικού Παιχνιδιού
Γ. Το Παιχνίδι ως Παιδαγωγικό Μέσο Μάθησης και Ανάπτυξης Δ. Συνεργασία και Συναγωνισμός στο Παιδικό Παιχνίδι
IV. Ανακεφαλαίωση
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΩΣ ΟΜΑΔΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
Η Πορεία προς την Ανομοιογενή Τάξη και το Ενιαίο Σχολείο
Ι. Ομοιογένεια και Ανομοιογένεια στο Σχολείο
II. Πρακτικές Εξασφάλισης της Ομοιογένειας
Α. Ομοιογένεια στο Σχολικό Σύστημα
Β. Ομοιογένεια στη Σχολική Τάξη
Γ. Συμπληρωματικά Μέτρα Αντιμετώπισης της Ανομοιογένειας
Δ. Σχολεία Εξατομικευμένης Διδασκαλίας
III. Αποδοχή και Αξιοποίηση της Ανομοιογένειας
Α. Ενιαίο Ανομοιογενές Σχολείο
Β. Αταξικά Σχολεία
Γ. Σχολεία Ένταξης Μαθητών με Ειδικές Ανάγκες
Δ. Ανομοιογενείες Τάξεις Μαθητών Διαφορετικής Ηλικίας
IV. Οι Προσδοκίες των Εκπαιδευτικών
Α. Αυτοεκπληρούμενη Πρόβλεψη
Β. Τρόπος Λειτουργίας της Αυτοεκπληρούμενης Πρόβλεψης
Γ. Τομείς Διαφοροποίησης της Διδακτικής Συμπεριφοράς
Δ. Βαθμός Επίδρασης
V. Οργάνωση Μαθητών στο Ελληνικό Σχολικό Σύστημα
Α. Η Υπάρχουσα Κατάσταση
Β. Έγκαιρη Προληπτική Παρέμβαση
Γ. Όργανα και Διαδικασία Αξιολόγησης της Σχολικής Ετοιμότητας. VI. Συνεκπαίδευση «Κανονικών» και «Ειδικών» Μαθητών
Α. Από την Ιδρυματοποίηση στην Ένταξη
Β. Μορφές Ένταξης και Βαθμός Ενσωμάτωσης
Γ. Όρια και Προϋποθέσεις Πλήρους Ένταξης
Δ. Η Ένταξη στην Ελλάδα
VII. Ανακεφαλαίωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ
Ο Ρόλος τον Πλαισίου στην Επικοινωνία, τη Μάθηση και την Ανάπτυξη
Ι. Το Ψυχολογικο-κοινωνικό Περιβάλλον
ΙΙ. Η Κυρίαρχη Κουλτούρα της Σχολικής Μονάδας
Α. Έννοια της Οργανωτικής Κουλτούρας
Β. Ο Ρόλος του Διευθυντή της Σχολικής Μονάδας
III. Ο «Δεκάλογος» του Αποτελεσματικού Διευθυντή
IV. Το Ψυχολογικό Κλίμα της Σχολικής Μονάδας
V. Το Ψυχολογικό Κλίμα της Σχολικής Τάξης
Α. Έννοια και Σπουδαιότητα
Β. Δομικά Στοιχεία του Ψυχολογικού Κλίματος της Τάξης
VI. Μέτρηση Ψυχολογικού Κλίματος Σχολικής Τάξης
Α. Ερωτηματολόγιο για το Δημοτικό Σχολείο
Β. Ερωτηματολόγιο για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
VII. Το Στυλ ʼσκησης της Δασκαλικής Εξουσίας
Α. Πηγές της Δασκαλικής Εξουσίας
Β. Τρία Στυλ ʼσκησης της Δασκαλικής Εξουσίας
Γ. Μια Ελληνική Έρευνα για το Στυλ Δασκαλικής Συμπεριφοράς Δ. Τομείς ʼσκησης της Δασκαλικής Εξουσίας
VIII. Η Σχέση του Μαθητή με τον Εαυτό του
IX. Ανακεφαλαίωση
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΩΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΕΙΘΑΡΧΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΤΑΞΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ Τι Είναι και Πώς Επιτυγχάνεται
Ι. Έννοια και Προϋποθέσεις της Τάξης
II. Η Προσωπικότητα του Εκπαιδευτικού
III. Διαπροσωπικές Σχέσεις
Α. Δασκαλο-μαθητικές Σχέσεις
Β. Διαμαθητικές Σχέσεις
IV. Συλλογική Οργάνωση της Σχολικής Τάξης
Α. Έννοια της Συλλογικότητας
Β. Δασκαλική Εξουσία και Μαθητική Αυτοδιοίκηση
V. Έναρξη της Σχολικής Χρονιάς
VI. Η Ποιότητα του Μαθήματος
Α. Προετοιμασία του Μαθήματος
Β. Διεξαγωγή του Μαθήματος
Γ. Προσέλκυση και Διατήρηση της Μαθητικής Προσοχής
VII. Μέσα Στήριξης της Επιθυμητής Συμπεριφοράς
Α. Αμοιβές
Β. Μίμηση Προτύπων
Γ. Σύναψη Συμφωνίας
Δ. Αρνητική Αμοιβή
VIII. Ανακεφαλαίωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΑΤΑΞΙΑ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ
Τι Είναι, Πού Οφείλεται και Πώς Αντιμετωπίζεται η Μαθητική Παραβατικότητα Ι. Τι Είναι Μαθητική Αταξία
Α. Ενοχοποίηση της Μαθητικής Αταξίας
Β. Οι Ποινές ως Μέσον Αποκατάστασης της Τάξης
Γ. Αποενοχοποίηση της Αταξίας
Δ. Φύση της Αταξίας
Ε. Κατηγορίες Μαθητικής Αταξίας
Π. Η Αιτιολογία της Μαθητικής Αταξίας
Α. Θεωρίες Ελλειμματικότητας και Ικανοποίησης Αναγκών Β. Παράγοντες Επιδείνωσης της Μαθητικής Παραβατικότητας
III. Πρόληψη Μικροπροβλημάτων Συμπεριφοράς
Α. Τα Μικροπροβλήματα και οι Αιτίες τους
Β. Προλαμβάνειν ή Θεραπεύειν Μάλλον
IV. Αρχές Αντιμετώπισης Μικροπροβλημάτων
Α. Η Αρχή της Ελάχιστης Παρέμβασης
Β. Η Αρχή της Προοδευτικής Παρέμβασης
V. Μη Λεκτικές Παρεμβάσεις για Αποκατάσταση της Τάξης
Α. Προγραμματισμένη Αγνόηση
Β. Παραγλωσσική Επιτίμηση
Γ. Έλεγχος διά της Εγγύτητος
Δ. Έλεγχος διά του Αγγίγματος
VI. Λεκτικές Παρεμβάσεις για Αποκατάσταση της Τάξης
Α. Έμμεση Υπόδειξη του Αναμενόμενου
Β. Αναφορά Ονόματος Ατακτούντος
Γ. Υποβολή Ερώτησης σε Ατακτούντα Μαθητή
Δ. Χιούμορ
Ε. Ανάδειξη Επιπτώσεων Αταξίας σε Συμμαθητές
ΣΤ. Ανάδειξη Επιπτώσεων Αταξίας στον Εκπαιδευτικό
Ζ. Προβολή Θετικών Επιπτώσεων Αποδεκτής Συμπεριφοράς.
Η. Ευγενής Απαίτηση για Τερματισμό Παρεκτροπής
Θ. Επισήμανση Κακής Χρήσης Υλικών
Ι. Υπενθύμιση Κανόνων
ΙΑ. Επίπληξη και Διαταγή για Επαναφορά στην Τάξη
VII. Επίλυση Επίμονων Προβλημάτων Μέσω Κυρώσεων
Α. Επίμονα Προβλήματα Συμπεριφοράς
Β. Οι Κυρώσεις και τα Είδη τους
VIII. Κυρώσεις Αμοιβαιότητας
Α. Κυρώσεις Μέσω Φυσικών Συνεπειών
Β. Κυρώσεις Μέσω Λογικών Συνεπειών
IX. Τιμωρητικές Κυρώσεις
Α. Είδη Τιμωρητικών Κυρώσεων
Β. Αποτελεσματικότητα των Τιμωρητικών Κυρώσεων
Γ. Η Αντι-παιδαγωγικότητα των Τιμωρητικών Κυρώσεων
Δ. Η Αντιαυταρχική Παιδαγωγική για τις Ποινές
Χ. Κυρώσεις που είναι Παιδαγωγικά Αποδεκτές
Α. Ποιες Κυρώσεις Είναι Αποδεκτές και Ποιες Όχι
Β. Όροι Επιβολής των Κυρώσεων
XI. Οι Ποινές στη Σχολική Νομοθεσία
XII. Ανακεφαλαίωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ
Μοντέλα Μπιχεβιοριστικής, Νεομπιχεβιοριστικής και Ερευνητικής Σχολής
Ι. Μοντέλα Εξωτερικού Ελέγχου της Σχολικής Πειθαρχίας
II. Μοντέλα της Μπιχεβιοριστικής Σχολής
Α. Εισαγωγή
Β. Το Μοντέλο Τροποποίησης της Συμπεριφοράς των Κ. και S. O’Leary Γ. Το Μοντέλο της Αποφασιστικής Πειθαρχίας του L. Canter
III. Η Πρόταση της Νεομπιχεβιοριστικής Σχολής
Α. Εισαγωγή στο Νεομπιχεβιορισμό
Β. Το Μοντέλο της «Χελώνας» του Α. Robin
Γ. Το Μοντέλο Αυτοανάλυσης του Τ. Lovitt
Δ. Το Γνωστικο-κοινωνικό Μοντέλο Αυτοκαθοδήγησης
του D. Meichenbaum
IV. Μοντέλα της Ερευνητικής Σχολής
Α. Εισαγωγή στην Ερευνητική Σχολή
Β. Το Μοντέλο Πρόληψης Προβλημάτων του J. Kounin
Γ. Το Μοντέλο Αυτοελέγχου των Β. Joyce και Μ. Weil
V. Προγράμματα για Σοβαρά Προβλήματα Συμπεριφοράς
Α. Βιοφυσική Κατεύθυνση
Β. Μπιχεβιοριστική Κατεύθυνση
Γ. Ψυχοδυναμική Κατεύθυνση
Δ. Οικολογική Κατεύθυνση
VI. Ανακεφαλαίωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ
ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ
Μοντέλα Ψυχοδυναμικής και Ανθρωπιστικής Σχολής
Ι. Μοντέλα Αυτορρύθμισης της Σχολικής Πειθαρχίας
Π. Μοντέλα Ψυχοδυναμικής Σχολής
Α. Εισαγωγή
Β. Το Μοντέλο των Λογικών Συνεπειών του R. Dreikurs
Γ. Τα Μοντέλα Επίλυσης Προβλημάτων του W. Glasser
Δ. Μοντέλα Πρόληψης Προβλημάτων του W. Glasser
Ε. Μοντέλο Επαγωγικού Αυτοελέγχου του J. Aronfreed
III. Μοντέλα Ανθρωπιστικής Σχολής
Α. Εισαγωγή
Β. Το Μη Κατευθυνόμενο Μοντέλο του C. Rogers
Γ. Το Μοντέλο Αποτελεσματικότητας του Τ. Gordon
Δ. Το Μοντέλο Επικοινωνίας του Haim Ginott
IV. Ανακεφαλαίωση
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΩΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ
ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΗΣυμβολή τους στη Συγκρότηση της Γνώσης
Ι. Εισαγωγή
ΙΙ. Δασκαλοκεντρικές Μορφές Διδασκαλίας
Α. Φύση των Δασκαλοκεντρικών Διδασκαλιών
Β. Ο Μονόλογος στις Δασκαλοκεντρικές Διδασκαλίες
Γ. Χαρακτηριστικά Εκφοράς του Μονόλογου
Δ. Διάρθρωση του Περιεχομένου του Μονόλογου
III. Είδη Μονολογικών Διδασκαλιών
Α. Μονολογική – Αφηγηματική Διδασκαλία
Β. Μονολογική – Περιγραφική Διδασκαλία
Γ. Μονολογική – Επιδεικτική Διδασκαλία
Δ. Μονολογική – Επεξηγηματική Διδασκαλία
Ε. Συμπεράσματα για τις Μονολογικές Διδασκαλίες
IV. Μικτές Μορφές Διδασκαλίας
Α. Εμπλοκή του Μαθητή στην Επικοινωνία
Β. Διδακτική Μορφή Ερωταπόκρισης
Γ. Επαγωγικο-διαλογική Μορφή Διδασκαλίας
Δ. Παρωθητική Μορφή Διδασκαλίας
Ε. ʼμεση Διδασκαλία: Μια Αποτελεσματική Σύνθεση
V. Μαθητοκεντρικές Μορφές Διδασκαλίας
Α. Ο Μαθητής Μέτρο των Πάντων
Β. Διαλεκτική Μορφή Διδασκαλίας
Γ. Διερευνητική Μορφή Διδασκαλίας
Δ. Συμπεράσματα για τις Μαθητοκεντρικές Διδασκαλίες
VI. Ομαδοκεντρικές Μορφές Διδασκαλίας
Α. Από το ʼτομο στην Ομάδα
Β. Η Ομαδοκεντρική Διδασκαλία στην Πράξη
VII. Ανακεφαλαίωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ
ΗΘΙΚΟ-ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Από το Ηθικώς Κρίνειν στο Ηθικώς Πράττειν
Ι. Ηθικότητα και Συναισθηματικότητα
II. Η Ηθικότητα ως Εκπαιδευτική Επιδίωξη
III. Σχολές και Τάσεις στην Ηθική Διαπαιδαγώγηση
Α. Παραδοσιακή Σχολή Ηθικής Διαπαιδαγώγησης
Β. Η Σχολή Διασάφησης των Αξιών
Γ. Η Γνωστικο-αναπτυξιακή Σχολή
Δ. Η Σχολή Εκπαίδευσης του Χαρακτήρα
Ε. Η Σχολή της Ηθικο-συναισθηματικής Νοημοσύνης
Στ. Η Σχολή της Ολιστικής Προσέγγισης
IV. Η Θεωρία του J. Piaget για την Ηθική Ανάπτυξη
Α. Εισαγωγή στη Θεωρία του J. Piaget
Β. Ετερόνομη και Αυτόνομη Ηθική
V. Η Εισαγωγή στη Θεωρία του L. Kohlberg
Α. Η Κατά Στάδια Ανάπτυξη της Ηθικής Κρίσης
Β. Όργανα και Διαδικασίες Διερεύνησης της Ηθικής Κρίσης
VI. Επίπεδα και Στάδια Ηθικής Ανάπτυξης
Α. Προσυμβατικό Επίπεδο
Β. Συμβατικό Επίπεδο
Γ. Μετασυμβατικό Επίπεδο
VII. Παιδαγωγικές Εφαρμογές της Θεωρίας του L. Kohlberg
Α. Η Διδακτική Χρήση των Διλημμάτων
Β. Ενσυναίσθηση και Ηθική Ανάπτυξη
Γ. Η Υπόδυση Ρόλων
VIII. Κριτική της Θεωρίας του L. Kohlberg
Α. Τα Αδύνατα Σημεία της Θεωρίας
Β. Ο Kohlberg από Σκοπιά της Ελληνικής και Χριστιανικής Σκέψης
IX. Ανακεφαλαίωση
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ