ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Όλγας Καραγιάννη με αφορμή την έκδοση ΤΕΝ και ΝΙΣ το πρώτο αθλητικό παραμύθι

Όλγα Καραγιάννη, δασκάλα και προπονήτρια Τένις

συνέντευξη στον Γιάννη Σημαντήρα

Η ΌΛΓΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ έχει αφιερώσει τη ζωή της στο τένις, το οποίο έχει υπηρετήσει από διάφορα μετερίζια. Το πρόσφατο βιβλίο της, ‘Τεν και Νις’, ένα παραμύθι για το τένις, έχει, εδώ και λίγο καιρό, κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Σάλτο, και στάθηκε λαμπρή αφορμή για μια μεστή συζήτηση με τη συγγραφέα. Της πετάξαμε το μπαλάκι των ερωτήσεων. Απάντησε. Θα μπορούσε να είναι η συνέντευξή μας ένα παιχνίδι αντισφαίρισης. Με λέξεις.

Εν αρχή ην ο λόγος, γιατί ένας προπονητής, δάσκαλος εν γένει, ακόμα κι αν διαθέτει κατάρτιση, επάρκεια και πείρα, αν του λείπει η μεταδοτικότητα, είναι σαν να στερείται τον αγωγό που τον συνδέει με τον coachee. Αποδίδεις προφανώς μεγάλη σημασία στο κομμάτι τής προφορικής σύνδεσης με τον μαθητή/προπονούμενο. Όσον αφορά τον γραπτό λόγο, τι ήταν εκείνο που σε έστρεψε σε αυτόν για τη συγγραφή τού βιβλίου;

Τα βιώματά μου ως παιδί (παιδί αγροτικής, πολύτεκνης οικογένειας, παιδί τής επιβίωσης, της αλάνας κ.λπ.) αναμίχθηκαν με την αποκτηθείσα αθλητική πείρα, την πανεπιστημιακή και μεταπανεπιστημιακή μου κατάρτιση. Η συνεχής επιμόρφωση μέσα από την παρακολούθηση σεμιναρίων και συνεδρίων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, η συμμετοχή μέσω άρθρων μου και ερευνών στα συγκεκριμένα επιστημονικά forum συμπορευόταν με τη διδακτική πείρα 30 χρόνων ως δασκάλα ατόμων προσχολικής, σχολικής και πανεπιστημιακής ηλικίας. Συμπορευόταν με τη συνεχή τριβή μου με συναδέλφους επιστήμονες του διδακτικού χώρου (νηπιαγωγούς, παιδαγωγούς, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές κ.ά.), με την επαφή μου με τους γονείς, αλλά και την τύχη μου να συνεργαστώ με το σχολείο που πρώτο στην Ελλάδα εφάρμοσε το καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ‘mini tennis’, (Σύγχρονη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση – Μαριάννα Βιλδιρίδη), που έχτισε το πρώτο γήπεδο τένις για παιδιά. Ένα πρόγραμμα βιωματικής διδασκαλίας τού τένις, που αργότερα εφαρμόστηκε στα Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Θεσσαλονίκης, Ελληνικό Κολλέγιο, Ιδιωτικές Σχολές κ.λπ.) και συνεχίζεται σε πολλά σχολεία τής Ελλάδας. Όλα αυτά υπήρξαν το κίνητρό μου, για να προσπαθήσω να γράψω ένα βιβλίο διαφορετικό. Να μην περιλαμβάνει τρόπους διδασκαλίας ή ασκήσεις εκμάθησης ή να ασχολείται με τα ανθρωπομετρικά και ψυχομετρικά χαρακτηριστικά των παιδιών, των αθλητών ή πρωταθλητών… για να συμπληρώνει το έργο των επιστημόνων ή προπονητών. Ήθελα το βιβλίο που θα έγραφα, να έχει στόχο να κεντρίσει την φαντασία και την περιέργεια του παιδιού, να κάνει το άθλημα αγαπητό και ελκυστικό στα άτομα αυτής τής ηλικίας (προσχολικής και πρώτης σχολικής), έτσι ώστε να γίνει δική τους επιθυμία η πρώτη προσέγγιση με το άθλημα του τένις.

Σε ποιους απευθύνεται το βιβλίο, και με τι σκοπό το έγραψες;

Στο παιδί και στον μοναδικό τρόπο -το παραμύθι- να αντιλαμβάνεται τον κόσμο μας. Στους γονείς, με σκοπό να υποστηρίξει την προσπάθειά τους, ώστε να καταλάβουν και να συνειδητοποιήσουν τον τρόπο που αντιλαμβάνεται το παιδί τους τον αθλητισμό μέσα από τα δικά του παιδικά μάτια και με τον δικό του τρόπο σκέψης. Να πειστούν να αφουγκράζονται τις επιθυμίες των παιδιών τους, ώστε να μπορέσουν να καθοδηγήσουν τα μικρά αθλητάκια με ασφαλή τρόπο στο επιθυμητό αποτέλεσμα, που είναι μόνο η χαρά τού παιχνιδιού. Να παρακινηθούν να ψάξουν στον συναισθηματικό κόσμο των παιδιών, να βοηθήσουν το παιδί να βρει όλα τα κομμάτια του εαυτού του μέσα από το παιχνίδι, και εκεί να βάλουν βάσεις και δομές για μια γερή μοναδική προσωπικότητα.

Γιατί αποφάσισες να δώσεις τη μορφή παραμυθιού στο βιβλίο;

Γιατί αυτός είναι ο κόσμος των παιδιών, ο κόσμος τής φαντασίας. Μέσα από το παραμύθι, το παιδί ξεπερνά τα προσωπικά του συμπλέγματα, αγωνίες και φοβίες και οδηγείται, πριν τη βιολογική του, στην πνευματική του ενηλικίωση, τρυφερά. Στο παραμύθι, επιτρέπεται η έκφραση όλων των συναισθημάτων, η αντιμετώπιση των μεγαλύτερων ηθικών διλημμάτων. Εκεί γίνονται οι μεγαλύτερες ανατροπές. Εκεί ανιχνεύονται τα μεγάλα ταλέντα και χτίζονται τα μεγαλύτερα όνειρα. Εκεί πρέπει να δουλέψουμε δάσκαλοι-προπονητές και γονείς. Γι’ αυτό, το παραμύθι ‘Τεν και Νις’ γράφτηκε από μία δασκάλα- προπονήτρια του τένις.

Με ποιον τρόπο συνεργαστήκατε με τον εικονογράφο Στεφάν Γκιοργκίεβ;

Ο κ. Στεφάν ήταν τόσο έμπειρος, που αφουγκραζόταν τον παλμό των κειμένων μου, και τον έκανε εικόνα. Τον συνάντησα μέσα από τους πίνακες ζωγραφικής του, και τον παρακάλεσα να ζωγραφίσει το παραμύθι μου. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν οι πολλές πληροφορίες που ζητούσε για τη ζωή μου, τη δουλειά μου, τον χαρακτήρα μου, μέσα από φωτογραφίες, διαλέξεις, video, προκειμένου να έχουν «τα χρώματα της ψυχής μου οι εικόνες», όπως έλεγε. Ήταν μια εξαιρετική συνεργασία. Όσο για το τένις, δεν είχε δει ούτε ρακέτα μέχρι τότε, και δεν νομίζω να παίξει τένις ποτέ.

Σχέση αλληλεπίδρασης η σχέση τού δασκάλου/προπονητή με τον μαθητή/προπονούμενο…

Πέρα από το τεχνικό, επιστημονικό, αρτιότατο επίπεδο που ένας πεπειραμένος δάσκαλος κατέχει, αυτό που μετρά στη σχέση δασκάλου, προπονητή-παιδιού, αθλητή, είναι η αλληλεπίδραση που δημιουργείται σε σχέση με το δεδομένο ότι το παιδί διαμορφώνεται. Εναπόκειται καθαρά στον δάσκαλο αν από το δικό του πνευματικό πλούτο θα μεταγγίσει στο παιδί έτσι, ώστε να γίνει εκείνο αυτοτελής προσωπικότητα με ήθος και αρχές. Μια τέτοια σχέση διατηρείται πέρα από τον κύκλο μαθημάτων, για μια ζωή.

Αν σου ανέθεταν την ευθύνη χάραξης εθνικής πολιτικής για το τένις;

Με ξεκάθαρες διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον δάσκαλο αθλητισμού, προπονητή αγωνισμάτων υψηλού επιπέδου, αλλά και μεταξύ αθλητικών δραστηριοτήτων αναψυχής, υγείας, ευεξίας και αθλημάτων, με στόχο τον πρωταθλητισμό, ο σχεδιασμός εθνικής πολιτικής αλλάζει.

Προπονείσαι η ίδια;

Η εικόνα τού δασκάλου, η διάθεσή του και η καλή του φυσική κατάσταση εμπνέουν σεβασμό στα παιδιά. Λαμβάνοντας υπόψη τον άνισο αγώνα με τον χρόνο, προσπαθώ καθημερινά. Η φυσική δραστηριότητα για μένα είναι θέμα ψυχικής ευεξίας. Αυτό είναι άλλωστε προϋπόθεση για να δουλέψεις ως δάσκαλος-προπονητής.

Τι περιλαμβάνει η προπόνηση για το τένις;

Τεχνική, Τακτική, Φυσική Κατάσταση, Διατροφή, Ψυχολογία και Παιδαγωγική: οι αρχές, που η αλληλεπίδρασή τους είναι βασική.

Υπάρχει μίνιμουμ, αλλά και μάξιμουμ, ηλικιακό για να αρχίσει κανείς το τένις;

Το τένις είναι ένα παιχνίδι και «το παιχνίδι πρώτα παίχτηκε και μετά διδάχτηκε». Είναι συνυφασμένο με τη ζωή, και αρχίζουν και τελειώνουν μαζί. Άλλωστε, προσαρμόζεται στις εκάστοτε ηλικιακές δυνατότητες.

Όλγα, πολύτιμη και πολύχρονη η πείρα σου στην Εκπαίδευση (και μέσα από το Πανεπιστήμιο): Η επιστήμη τής Φυσικής Αγωγής στην Ελλάδα απολαμβάνει τη σημασία που της αξίζει στα εκπαιδευτικά προγράμματα;

Έρευνες έδειξαν ότι στη χώρα μας καταναλώνονται πολλά είδη και μεγάλος αριθμός ψυχοφαρμάκων. Αν η πολιτεία επιδοτούσε τη γύμναση όλων, θα κέρδιζε πολλά χρήματα από τα φάρμακα, έχοντας πολίτες, σωματικά και ψυχικά, υγιείς. Θεωρώ ότι η επιστήμη με τις ανάγκες των ανθρώπων και τη ζήτηση της αγοράς έχει ένα μικρό χάσμα. Γεγονός που επιτρέπει σε άτομα με ελλιπή εκπαίδευση να καθοδηγούν αθλούμενους. Η περικοπή των ωρών άθλησης στο σχολείο είναι ένας παράγοντας μείωσης άθλησης των παιδιών. Η ενημέρωση των γονέων, μέσα από ειδικές σχολές, θα βοηθήσει τις οικογένειες να βάλουν στη ζωή τους τη φυσική δραστηριότητα ως μέσο υγείας και ευεξίας.

Ποια είναι η μεγαλύτερη επιτυχία που είχε ποτέ προπονούμενός σου; Πρώτα, όμως, ποια θεωρείς μεγαλύτερη επιτυχία στον αθλητισμό γενικά:

Με τον ρόλο τής δασκάλας, πολλά παιδιά έχουν μυηθεί στο τένις, και πολλά από αυτά έχουν ακολουθήσει τον δρόμο τού πρωταθλητισμού. Η μεγαλύτερη διάκριση που είχε ποτέ μαθητής μου, ήταν αυτή που πέτυχε ο Αλέξανδρος (Φρέντυ) Γιωργούδας, Νο 2 στην παγκόσμια κατάταξη στα κάτω των 18 χρόνων. Επιτυχία είναι να ξεπερνά κάποιος τον μοναδικό του αντίπαλο που είναι ο χθεσινός του εαυτός.

Τενίστες και τις τενίστριες, που ξεχωρίζεις:

Σε παγκόσμιο επίπεδο, θα έκανα αναφορά στον άνθρωπο που έδωσε τη μεγαλύτερη υπόσταση στο παιχνίδι τού τένις, με την άρτια τεχνική του και το υποδειγματικό ήθος μέσα στο γήπεδο, τον Björn Borg και σήμερα τον Roger Federer. Όλοι οι παίκτες είναι μοναδικοί, αλλά ξεχωριστούς τούς κάνει ο τρόπος που διαχειρίζονται την ήττα τους. Στην Ελλάδα, είμαστε τυχεροί που πρώτη η Λένα Δανιηλίδου ξεχώρισε στην παγκόσμια κατάταξη (No 16 στον κόσμο), γιατί η μαχητικότητά της και οι αξίες της έφεραν πολλά παιδιά στα γήπεδα. Σήμερα, ο Στέφανος Τσιτσιπάς και η Μαρία Σάκκαρη είναι παιδιά που υπόσχονται πολλά στον αθλητισμό και το τένις. Επίσης, ο υπερμαχητής Γιώργος Λαζαρίδης, ο καλύτερος αθλητής στον κόσμο σε αμαξίδιο, είναι το μεγαλύτερο παράδειγμα της έννοιας ΜΠΟΡΩ.

Σε έχει αιφνιδιάσει ποτέ παιδί ή προπονούμενός σου με κάποια επισήμανση που έκανε; Επίσης, έτυχε ποτέ να πέσεις έξω στις προβλέψεις σου για κάποια αθλήτρια ή κάποιον αθλητή σου;

Αν αφουγκράζεσαι τα παιδιά, πάντα σε αιφνιδιάζουν με τον τρόπο που σκέφτονται και εκφράζονται. Δεν προβλέπω τις επιδόσεις τού αθλητή μου, γιατί πορευόμαστε μαζί βήμα-βήμα, και ο καθορισμός των στόχων διακρίνεται από ρεαλισμό.

Τι επίλογο να δώσουμε στη συζήτησή μας; Πώς θα …λήξει το ματς, το παιχνίδι;

Ευλογημένοι γονείς και δάσκαλοι που με την αγκαλιά, την αποδοχή, την υπομονή και την αγάπη τους θα βοηθήσουν τα παιδιά να ονειρευτούν, να παίξουν, να δημιουργήσουν και να ρίξουν άγκυρα των ονείρων τους στα φτερά των γλάρων. Να κάνουν επάγγελμα το ακατόρθωτο και δουλειά την ευτυχία. Το ματς θα λήξει υπέρ των παιδιών. Τα παιδιά είναι η μεγαλύτερη δύναμη, αρκεί να μην τους στερήσουμε εμείς οι μεγάλοι το δικαίωμα του παιχνιδιού, και τα «φορτώσουμε» με τα δικά μας όνειρα.